LATAWIEC, Warszawa 1994, str. 556, stan db+ (przykurzona okładka, pieczątki po biblioteczne) ISBN 83-902659-0-7 Dzieło Richarda Wilhelma, przekład Księgi Przemian i komentarz do niej, ma już siedemdziesiąt lat. Chociaż I-cing wielokrotnie tłumaczono na języki europejskie, przekład R. Wilhelma słusznie zdobył sobie pozycję jakby kanonicznego wariantu tej księgi w krajach Zachodu. Cary F. Baynes (znana też jako tłumaczka Carla Gustawa Junga) dokonała w 1949 r. retranslacji tego dzieła na angielski, co przyczyniło się do jego światowej popularności. „Księga Przemian według Wilhelma" inspirowała C. G. Junga, stała się też tą wersją I-cing, wraz z którą przeniosła się na Zachód praktyka używania jej jako wyroczni, co jest podstawowym zastosowaniem tej księgi w Chinach. Można powiedzieć, że R. Wilhelm zachował ciągłość przekazu nauk Księgi Przemian. Pracował pod kierunkiem swego chińskiego nauczyciela, Lao Nai-siiana, a w swoich komentarzach wykorzystał całą ugruntowaną w Chinach tradycję komentatorską. Wyrażano opinię, że R. Wilhelm tłumaczył nie tyle literalny tekst I-cing, co jego znaczenie, tak jak je rozumiano w Chinach, w żywym użyciu. UKŁAD TREŚCI W wielkim skrócie można powiedzieć, że Księga Przemian to zbiór powiedzeń, którymi opatrzono każdy z 64 heksagramów oraz wszystkie (tzn. 384) poszczególne linie heksagramów. Do tego dochodzi zbiór bardzo starych komentarzy, uznanych za konieczny składnik dzieła. „Księga Przemian według Wilhelma" składa się z dwóch warstw, które rozróżniono w druku wielkością czcionki: jest to (A) przekład oryginalnego tekstu chińskiego oraz (B) komentarze autorstwa Richarda Wilhelma. Zazwyczaj pod fragmentem tekstu źródłowego znajduje się komentarz do niego. Z kolei źródłowy tekst chiński składa się z kilku części. W wersji Wilhelma są one oznaczone następującymi nagłówkami: (1) Orzeczenie. Są to słowa wyroczni przy kolejnych heksagramach. Według tradycji miał je ułożyć król Wen. Zamieszczone w księdze I wersji Wilhelma CTekst") i powtórzone w księdze III („Komentarze"). (2) Poszczególne linie. Są to orzeczenia do linii zmiennych, słowa wyroczni ułożone, według tradycji, przez księcia Czou. Zamieszczone w księdze I i powtórzone w księdze III. Nietrudno zauważyć, że w porównaniu z orzeczeniami do heksagramów mają one cechy systematycznej, planowej redakcji. Komentarze R. Wilhelma do obu grup orzeczeń w księdze I wyjaśniają ich sens, natomiast w księdze III wyprowadzają je ze struktury heksagramów. Księga III w porównaniu z I ma charakter w pewnym sensie techniczny. Pozostałe składniki tekstu były znane w Chinach pod zbiorowym tytułem Dziesięć Skrzydeł (Szy-i). Za ich autora uznawano Konfucjusza albo przynajmniej (tak uważał Wilhelm) jego najbliższych uczniów. (3) Obraz. Pod tym tytułem Wilhelm zamieścił przy każdym heksagramie fragmenty (tzw. siang-czuan) trzeciego i czwartego „skrzydła". Jak poprzednie części, występują przy każdym heksagramie księgi I i są powtórzone w księdze III. Ich styl i budowa wskazuje, że autorem był uczony, nie szaman-wróżbita. Są to moralne pouczenia dla ludzi sprawujących władzę; nazwanie ich „obrazami" może być mylące. (4) Kolejność. Odpowiadające kolejnym heksagramom wyjątki z dziewiątego „skrzydła", sii-kua. Tylko w księdze III, nie komentowane przez Wilhelma. (5) Uwagi Rozmaite. Podobnie jak poprzednio, ale wyjątki z dziesiątego „skrzydła"; w księdze III. (6) Komentarz do Decyzji. Tuan-czuan, „skrzydła" pierwsze i drugie. Również ten tekst Wilhelm podzielił na fragmenty odpowiadające heksagramom. W księdze III. (7) Punkt „b" przy „poszczególnych liniach" w księdze III - fragmenty trzeciego i czwartego „skrzydła", komentujące orzeczenia do poszczególnych linii (siao-siang-czuan). (8) Komentarz do Słów Tekstu. Wen-jen, „skrzydło" siódme. W księdze III, tylko przy dwóch pierwszych heksagramach. (9) Omówienie Trygramów. Szuo-kua, „skrzydło" ósme, jako całość w księdze II („Materiały"). (10) Wielka Rozprawa. Ta-czuan, „skrzydła" piąte i szóste, jako całość w księdze II. Księga II zawiera oprócz tego dwa własne artykuły Wilhelma. Szerzej o podziale tekstu, patrz „Wprowadzenie" do księgi II, str. 227.
|